Do 31 grudnia 2018 r. w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych oraz w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie było żadnych szczególnych przepisów regulujących transakcje z użyciem walut wirtualnych. W tym przypadku zatem podatnicy stosowali ogólne zasady opodatkowania.
Natomiast, zgodnie z ustawą z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z dnia 23 listopada 2018 r., poz. 2193), od 1 stycznia 2019 r., zostały wprowadzone nowe przepisy dotyczące opodatkowania walut wirtualnych.
Po pierwsze została wprowadzona ustawowa definicja waluty wirtualnej. Zgodnie z przepisem art. 4a pkt 22a updop (art. 5a pkt 33a updof), ilekroć w ustawie jest mowa o walucie wirtualnej – oznacza to walutę wirtualną w rozumieniu art. 2 ust. 2 pkt 26 ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz.U. poz. 723, 1075 i 1499).
Po drugie, od 1 stycznia 2019 r., zostało też wprost zapisane w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz w art. 12 ust. 4 pkt 27 updop, że do przychodów nie zalicza się wartości waluty wirtualnej otrzymanej w zamian za inną walutę wirtualną. Analogicznie, zgodnie z przepisem art. 16 ust. 1 pkt 75 updop (art. 23 ust. 1 pkt 38d updof), nie uważa się za koszty uzyskania przychodów poniesionych wydatków związanych z zamianą waluty wirtualnej na inną walutę wirtualną.
Podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych, przychody z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej tzn. z wymiany waluty wirtualnej na prawny środek płatniczy, towar, usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna lub z regulowania innych zobowiązań walutą wirtualną traktują, jako przychody z zysków kapitałowych. Tylko w przypadku podatników prowadzących działalność, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 12 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, przychody z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej są zaliczane do przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych. Natomiast, podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych, przychody z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej kwalifikują, jako przychody z kapitałów pieniężnych również w przypadku przychodów uzyskanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, z wyjątkiem działalności, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 12 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, zaliczanej do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.
Zgodnie z przepisem art. 15 ust. 11 updop (22 ust. 14 updof), koszty uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia waluty wirtualnej stanowią udokumentowane wydatki bezpośrednio poniesione na nabycie waluty wirtualnej oraz koszty związane ze zbyciem waluty wirtualnej, w tym udokumentowane wydatki poniesione na rzecz podmiotów, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 12 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Koszty uzyskania przychodów są potrącane w tym roku podatkowym, w którym zostały poniesione. Nadwyżka kosztów uzyskania przychodów nad przychodami z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej uzyskanymi w roku podatkowym powiększa koszty uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia waluty wirtualnej poniesione w następnym roku podatkowym.
Zgodnie z przepisem art. 22d updop (art. 30b ust. 1a updof), od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia walut wirtualnych podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu. Dochodem z odpłatnego zbycia walut wirtualnych jest osiągnięta w roku podatkowym różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia walut wirtualnych a kosztami uzyskania przychodów określonymi na podstawie art. 15 ust. 11–13 updop (art. 22 ust. 14–16 updof). Powyższe przepisy są stosowane z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska. Jednakże zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niezapłacenie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania dla celów podatkowych miejsca siedziby podatnika uzyskanym od niego certyfikatem rezydencji.
Dochodów z odpłatnego zbycia walut wirtualnych nie łączy się z innymi dochodami (przychodami) podatnika podatku dochodowego od osób prawnych i analogicznie w przypadku podatnika podatku dochodowego od osób fizycznych nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 30b ust. 1 oraz w art. 27 lub art. 30c updof. Po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 27 ust. 1 updop (art. 45 ust. 1a pkt 1 updof), wykazać dochody uzyskane w roku podatkowym z odpłatnego zbycia walut wirtualnych i obliczyć należny podatek dochodowy. W powyższych zeznaniach rocznych podatnik wykazuje koszty uzyskania przychodów, o których mowa w art. 15 ust. 11–13 updop (art. 22 ust. 14–16 updof), także wtedy, gdy w roku podatkowym nie osiągnął przychodów z odpłatnego zbycia walut wirtualnych.
Jeżeli podatnik podatku dochodowego od osób fizycznych podlegający nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu osiąga dochody z odpłatnego zbycia walut wirtualnych zarówno na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak i poza jej granicami, dochody te łączy się i od podatku obliczonego od łącznej sumy dochodów odlicza się kwotę równą podatkowi dochodowemu zapłaconemu za granicą. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany za granicą. Powyższa zasada dotyczy również takiego podatnika uzyskującego dochody z odpłatnego zbycia walut wirtualnych wyłącznie poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.
O wysokość straty z odpłatnego zbycia walut wirtualnych poniesionej w roku podatkowym nie można obniżyć dochodu uzyskanego z tego źródła przychodów w kolejnych latach podatkowych.
Zgodnie z przepisem przejściowym, art. 43 ustawy nowelizującej, podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych, których rok podatkowy jest inny niż kalendarzowy i rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2019 r., a zakończy się po dniu 31 grudnia 2018 r., stosują do końca przyjętego przez siebie roku podatkowego przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w brzmieniu dotychczasowym.
Zgodnie z przepisem art. 23 ustawy nowelizującej, koszty uzyskania przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz w art. 15 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, poniesione i nieodliczone od przychodów przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej, podatnik wykazuje odpowiednio w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, składanym za 2019 r. albo w zeznaniu, o którym mowa w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, składanym za pierwszy rok podatkowy rozpoczynający się po dniu 31 grudnia 2018 r.
